ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΝΑΟΥΣΑΣ

Ξετυλίγοντας κλωστές και νήματα στ' αρδάχτια της βιομηχανικής Νάουσας

Νάουσα πόλη της Μακεδονίας με ένα πλούσιο φυσικό περιβάλλον. Το βιομηχανικό της μονοπάτι ξετυλίγει τα νήματα του χρόνου. Μας ταξιδεύει σε χρόνους περασμένους όπου φύση και άνθρωπος ήταν αρμονικά ταιριασμένοι. Ένα ποτάμι που κυλάει αέναο από τις παρυφές του Βερμίου με έντονο ανάγλυφο, πολλούς καταρράκτες και ένα αρκετά μεγάλο βάραθρο, ήταν η αφορμή να αναπτύξει ο τόπος έντονη βιομηχανική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να χαρακτηριστεί το "Μάντσεστερ" των Βαλκανίων. Το νερό περνώντας μέσα απ' τις οριζόντιες φτερωτές, βυζαντινού τύπου, κίνησε αργαλειούς σε μύλους, νεροπρίονα και μικρές οικοτεχνείες, προωθώντας έτσι στην ανάπτυξη του εμπορείου. Φλοκάτες, προσόψια, μεταξωτά, αργυρά κοσμήματα, όπλα και μαχαίρια ήταν τα προϊόντα παραγωγής. Το εμπόριο έκανε το θαύμα του. Τα ταξίδια στο εξωτερικό , οι ομογενείς του εξωτερικού και το δαιμόνιο της φυλής γενικότερα ήταν το εναρκτήριο λάκτισμα για να ξεκινήσει η πρώτη βιομηχανία στα Βαλκάνια που εκμεταλλεύτηκε τις υδατοπτώσεις για να παράξει νήματα. Το εγχείρημα μεγάλο. Τα χρήματα υπήρχαν, έμεναν μόνο οι ιδέες και η τεχνολογία. Οι μυλωνάδες που είχαν το χρήμα στα χέρια τους μαζί με τους ομογενείς εμπόρους του εξωτερικού, άδραξαν την ευκαιρία από τις ευνοϊκές πολιτικές συνθήκες, ταξίδεψαν στην Ευρώπη και έφεραν την τεχνογνωσία στη Νάουσα. Έτσι το 1875 ιδρύεται η πρώτη Βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας με συνέταιρους τους Λόγγο- Κύρτση- Τουρπάλη δίπλα στον παλιό μύλο. Η βιομηχανία αυτή έμελλε να λειτουργήσει και ως ακαδημία εκπαίδευσης εργατών για τα υπόλοιπα, που χρόνο με τον χρόνο ξεπηδούσαν δίπλα στο ποτάμι ή και λίγο μακρύτερα. Οι περιπέτειες των ιδιοκτητών πολλές, τα ρίσκα μεγάλα. Αλλά ποια έκφανση της ζωής δεν έχει ρίσκο. Οι Νάουσα γίνεται μια εργατούπολη μαζεύοντας κόσμο απ' όλη τη Μακεδονία. Νεαρά κορίτσια από 13-14 χρονών αφήνουν τις φτωχές οικογένειες τους και έρχονται στη Νάουσα να δουλέψουν απ' την ανατολή ως τη δύση. Σιγά σιγά οι συνθήκες εργασίας καλυτερεύουν. Αυξάνεται το μεροκάματο και καθιερώνεται το οχτάωρο. Οι παλιές ξύλινες φτερωτές, οι παλιοί αργαλειοί σιγά ,σιγά αντικαθίστανται από τα σύγχρονα μηχανήματα. Σιδερένιοι αργαλειοί και ελβετικού τύπου υδροτουρμπίνες δουλεύουν ασταμάτητα. Όλα αποκτιούνται, μέσα από αγώνες και θυσίες. Η εργασία στο εργοστάσιο ήταν σαν να εργαζόσουν στο δημόσιο. Εξασφαλισμένος μισθός και εργασία. Όπως όμως έρχεται η ακμή, έρχεται και η παρακμή. Στην δεκαετία του 1990 άρχισε να καταρρέει το σύστημα με αποτέλεσμα να κλείνουν η μία βιομηχανία πίσω απ' την άλλη. Δεκατρία εργοστάσια έκλεισαν με τελευταία τα κλωστήρια Λαναρά. Μόνο μία στέκεται ακόμα υγιής και λειτουργεί σε σύγχρονο κτήριο ως ο τελευταίος των Μοϊκανών. Ο κόσμος της Νάουσας έχει στρέψει αλλού το βλέμμα του για εύρεση εργασίας και η πόλη παλεύει να σταθεί στα πόδια της.

πηγές φωτογραφικού υλικού: 

" Νάουσα. Οι βιομηχανίες του χθες"  Τάκης Μπάιτσης